Długie i ciemne grudniowe noce pozwalają na owocne obserwacje obiektów Głębokiego Nieba. Jesienno – zimowe gwiazdozbiory obfitują w wiele interesujących obiektów ale jeden z nich jest wyjątkowo rozpoznawalny. Na obiekt miesiąca wybraliśmy...

Mgławica Kraba, Messier 1

Messier 1, NASA Public Domain

Mgławica Kraba (katalogowe oznaczenia M1, NGC 1952, Byk A) to pozostałość po supernowej i mgławica wiatru pulsara w konstelacji Byka. Powszechna nazwa pochodzi od rysunku, który w pewien sposób przypominał kraba z ramionami, wykonanego przez Williama Parsonsa, hrabiego Rosse, w 1842 lub 1843 roku przy użyciu teleskopu o średnicy 36 cali (91 cm). Mgławicę odkrył angielski astronom John Bevis w 1731 roku. Odpowiada ona jasnej supernowej, którą chińscy astronomowie zarejestrowali w 1054 roku. Mgławica była pierwszym zidentyfikowanym obiektem astronomicznym, który odpowiadał historycznie obserwowanej eksplozji supernowej.

Szkic Mgławicy Kraba Williama Parsonsa

Mgławica Kraba ma jasność pozorną 8,4 magnitudo, porównywalną do księżyca Saturna, Tytana, nie jest widoczna gołym okiem, ale można ją dostrzec przy użyciu lornetki podczas sprzyjających warunków. Mgławica leży w ramieniu Perseusza Galaktyki Mlecznej, w odległości około 2,0 kiloparseków (6 500 lat świetlnych) od Ziemi. Ma średnicę 3,4 parseka (11 lat świetlnych), co odpowiada pozornej średnicy około 7 minut kątowych, i rozszerza się z prędkością około 1 500 kilometrów na sekundę (930 mi/s), czyli 0,5% prędkości światła.

Prędkość rozszerzania świetnie ukazują animacje powstałe ze zdjęć mgławicy tworzonych w ciągu kilkunastu lat.

Oto jeden z przykładów:

Messier 1

W centrum mgławicy znajduje się Pulsar Kraba, gwiazda neutronowa o średnicy 28–30 kilometrów (Tak! tyle wynosi średnica tej gwiazdy!) i prędkości obrotu 30,2 razy na sekundę, emitująca pulsacje promieniowania od promieni gamma do fal radiowych. Mgławica Kraba jest zazwyczaj najjaśniejszym stałym źródłem promieniowania gamma na niebie. Promieniowanie mgławicy umożliwia szczegółowe badanie ciał niebieskich, które ją zaćmiewają. W latach 50. i 60. XX wieku koronę Słońca zmapowano na podstawie obserwacji fal radiowych Mgławicy Kraba przechodzących przez nią, a w 2003 roku grubość atmosfery księżyca Saturna, Tytana, została zmierzona, gdy blokowała promieniowanie rentgenowskie z mgławicy. 

 Mgławica Krab, Stellarium

Mgławica Kraba łatwo jest łatwa do zlokalizowania na nocnym niebie, znajduje się w pobliżu konstelacji Byka. Można ją odnaleźć, identyfikując Zeta Tauri, trzecią co do jasności gwiazdę położoną na wschodzie/północnym wschodzie od Aldebarana. Przy użyciu lornetki i małych teleskopów z niskim powiększeniem, pod ciemnym niebem, można dostrzec ją jako małą, mglistą plamkę w odległości około 1 stopnia od wspomnianej gwiazdy.

Szkic Messier M1, autor Michael Vlasov

Mgławica Kraba podczas obserwacji wizualnych ukazuje się jako mglista owalna plama otoczona delikatną mgłą. W teleskopach zaczynając od apertury 4 cali, pewne detale w jej kształcie stają się widoczne, sugerujące nieregularny kształt mgławicy. Duże teleskopy potrafią pokazać delikatne plamki wewnątrz samej mgławicy co pokazuje jej włóknisty charakter. Jak większość mgławic również M1 świetnie reaguje na obserwacje przy wykorzystaniu filtrów zarówno UHC jak i tlenowym O III, dlatego zalecamy aby wyposażyć się w filtr tego typu.

Obiekt jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych i najczęściej fotografowanych zarówno przez amatorów jak i bardziej zaawansowanych astronomów. Dlatego jako zestaw do jego obserwacji wybraliśmy bardzo uniwersalny teleskop jakim jest Teleskop Sky-Watcher BKP 2001 EQ5 z wyciągiem Crayforda 200/1000.

W świątecznej promocji jest on razem z napędem, który umożliwi próby zrobienia zdjęcia tej wspaniałej mgławicy. 200 mm apertury teleskopu jest wystarczające aby w pełni cieszyć się widokami Mgławicy Kraba.