.jpg?1706001643 "Delta Optical")
Wrzesień 2022, koniec sezonu urlopowego, miesiąc powrotu do szkół i miesiąc w którym długość dnia i nocy zacznie przeważać na korzyść ilości godzin nocnych. Czy to źle? Dla miłośników nocnego nieba z pewnością nie jest to zła wiadomość. Nadal dodatnie temperatury w nocy i duże szanse na czyste niebo zachęcają do dłuższych obserwacji Układu Słonecznego i obiektów Głębokiego Nieba.
Na obiekt miesiąca wrzesień wybraliśmy kolejnego gazowego giganta, Jowisza, który właśnie we wrześniu znajdzie się w wielkiej opozycji, co oznacza, że będzie górował w środku nocy na największej wysokości nad horyzontem. Jego jasność i rozmiar na niebie również jest najkorzystniejszy do obserwacji. Piąta w kolejności od Słońca i największa planeta Układu Słonecznego. Jest to trzeci co do jasności naturalny obiekt na nocnym niebie po Księżycu i Wenus.
Jowisz
Jego masa jest 2,5 raza większa niż łączna masa pozostałych planet w Układzie Słonecznym !
Jako gazowy olbrzym Jowisz posiada gęstą atmosferę, która składa się z około 88-92% wodoru i 8-12% helu z domieszką metanu, wody i amoniaku. Planeta bije kolejne rekordy posiadając największą atmosferę z planet w Układzie Słonecznym o grubości ponad 5000 km.
Nas jako obserwatorów najbardziej interesują zewnętrzne warstwy chmur składające się z kryształów amoniaku i ewentualnie wodorosiarczanu amonu. Chmury te układają się w pasma na różnych szerokościach “jowigraficznych”. Dzielą się na jaśniejsze i ciemniejsze pasy. Szerokości i intensywności kolorystyczne chmur zmieniają się z roku na rok jednak pozostają na tyle stabilne, by nadano im nazwy.
Najbardziej rozpoznawalnym szczegółem związanym z planetą Jowisz jest Wielka Czerwona Plama, stały antycyklon, którego średnica jest większa od średnicy Ziemi. Burza trwająca dziesięciolecia, widoczna z Ziemi przez teleskopy o średnicy nawet 100 mm.
Istnieje wiele innych burz w formie “owali”, które nie doczekały się swojej nazwy. Trwają okresowo, czasami kilka godzin, w innych wypadkach setki lat. W skutek połączenia kilku białych owali w 2000 w atmosferze planety uformował się cyklon podobny do Wielkiej Czerwonej plamy jednak mniejszych rozmiarów.
Kolejnym fascynującym elementem nieodłącznym obserwacjom Jowisza są jego naturalne satelity. Cztery największe księżyce Jowisza, Io, Europa, Kallisto i Ganimedes tworzą miniaturowy układ planetarny z Jowiszem w centrum. Ganimedes jest największym z naturalnych satelitów w Układzie Słonecznym.
Planeta posiada łącznie 79 księżycy, w większości obiektów o średnicy mniejszej niż 10 km.
Od 1973 roku kilka sond wykonało przeloty koło planety i wykonało zdjęcia jej powierzchni. Najbardziej znanymi zdjęciami są te z sondy Cassini, która w drodze do Saturna w 2000 roku wykonała jedne z najlepszych zdjęć, o najwyższej rozdzielczości w historii ówczesnych badań planety.
Wszystko zmieniło się kiedy do Jowisza dotarła sonda Juno, która 5 lipca 2016 roku wykonała manewr wejścia na jego orbitę. Od tego czasu do 1 Sierpnia 2021 roku wykonała dziesiątki przelotów w odległościach nawet 3500 km od planety wykonując wiele obserwacji i badań naukowych o nieocenionej wartości. Tak szczegółowych obrazów chmur w atmosferze planety nie mieliśmy okazji oglądać nigdy dotąd.
Również niedawno uruchomiony teleskop Jamesa Webba wykonał zdjęcie Jowisza z podczerwieni z widocznymi zorzami polarnymi !
Obserwacje tej fascynującej planety są proste i trudne zarazem. Sama tarcza planety i księżyce galileuszowe są widoczne już w najmniejszych lornetkach. Możemy dzięki nimi obserwować dynamiczne ruchy wspomnianych satelit, które w sposób widoczny zmieniają swoje położenie nawet co godzinę. Do obserwacji podstawowych pasów chmur zwrotnikowych wystarczy refraktor o średnicy 70 mm, z własnego doświadczenia wiemy, że taka apertura pozwala również w wyjątkowych warunkach na zaobserwowanie Wielkiej Czerwonej Plamy.
Jak widać każdy teleskop pokaże satysfakcjonujące obrazy planety. Trudność obserwacji polega jednak na tym, że planeta ta jest tak bogata w drobne detale w swojej atmosferze, że do ich zaobserwowania potrzebujemy teleskopu o dużej aperturze, jednocześnie o doskonałej i kontrastowej optyce. Warunki stabilności atmosfery również muszą być świetne aby drobne białe owale i większa liczba pasów chmur w atmosferze były widoczne.
Dlatego jako sprzęt do obserwacji Jowisza wybraliśmy teleskop systemu Maksutov-Cassegrain o długiej ogniskowej, genialnej optyce pozbawionej jakichkolwiek wad, dedykowanej wręcz do obserwacji planetarnych.
pozwoli skupić się na obserwacjach i wypatrywaniu szczegółów w chwilach lepszej stabilności atmosfery podczas gdy będzie śledził planetę. Tuba optyczna Sky-Watcher BKMAK 150 OTAW, jako teleskop oparty na lustrach nie posiada aberracji chromatycznej (jedynie szczątkowa od menisku), która to na bardzo jasnym Jowiszu stawia wysokie wymagania względem korekcji koloru zwykłym refraktorom achromatycznym.
Długa ogniskowa teleskopu pomaga uzyskać większe powiększenia przy użyciu okularów stricte planetarnych z zachowaniem wygodnego odstępu źrenicy wyjściowej. Dodatkowo charakteryzuje się większą głębią ostrości pomagając utrzymać wysoką ostrość obrazu pomimo falowania atmosfery.
Okularem wybranym do obserwacji Jowisza przez teleskop Sky-Watcher Mak 150 został Okular Baader Classic Ortho 10 mm 1,25". Klasyczna konstrukcja Abbe, zaledwie 4 elementy w dwóch grupach, świetna ostrość obrazu i kontrast czyli cechy jakimi powinien charakteryzować się sprzęt do obserwacji planet.
Powiększenie uzyskane będzie równe 180x co jest idealną wręcz wartością dla tego teleskopu i dla tego obiektu w średnich polskich warunkach stabilności atmosfery.
Pozostaje nam życzyć Wam genialnych warunków atmosfery i czystego nieba !