Astronomiczny obiekt miesiąca Czerwiec

Czerwiec, miesiąc, kiedy obserwujemy najkrótsze noce w roku. Przyjemna temperatura, zazwyczaj pogodne niebo i pora urlopowa mogą być dobrą motywacją do spojrzenia wyżej.

W Czerwcu z uwagi na bardzo płytko chowające się pod horyzont Słońce, główna uwaga obserwatorów amatorów raczej będzie skierowana na Księżyc, planety, gwiazdy i ulotne obłoki srebrzyste, niż na obiekty mgławicowe, które po prostu będą niewidoczne na rozjaśnionym niebie bądź słabo widoczne.

Ale my się nie poddajemy i na obiekt miesiąca czerwiec wybraliśmy taki, któremu białe noce nie są straszne. Najbardziej znana Gromada Kulista widoczna z naszych szerokości geograficznych. Messier M13, Wielka Gromada w Herkulesie.

Messier 13, zwana również Wielką Gromadą w Herkulesie została odkryta w 1714 roku przez Edmonda Halleya a w 1764 roku Charles Messier dodał ją do swojego katalogu pod numerem 13.

Gromada kulista M13 składa się z kilkuset tysięcy gwiazd, posiada jasność około 5,8 magnitudo i zajmuje na niebie 20 minut kątowych. Przy sprzyjających warunkach jest więc widoczna nieuzbrojonym okiem jako delikatna „gwiazdka”. Za pomocą teleskopów soczewkowych o aperturze 100 mm jesteśmy już w stanie rozróżnić pojedyncze gwiazdy. Obiekt jest na tyle jasny, że jego obserwacje możemy prowadzić również w okresie białych nocy, góruje wtedy na niebie około północy czyli wtedy kiedy niebo będzie najciemniejsze.

Wielka Gromada jest najbardziej znaną gromada kulistą na naszych szerokościach geograficznych z racji jej najwyższej widocznej jasności w okularach lornetek i teleskopów jednak nie jest to gromada o największej wartości magnitudo w katalogu Messiera. Widoczna również z Polski w okresie letnim Gromada Strzelca M22 posiada jasność na poziomie 5.2 magnitudo jednak znajdując się nisko nad horyzontem nie jest tak spektakularna jak górująca nad naszymi głowami Messier 13.

Kolejną ciekawostką związaną z tą gromadą jest fakt iż w 1974 za pomocą radioteleskopu Arecibo w kierunku gromady została wysłana zapisana w kodzie binarnym wiadomość zawierająca kilka podstawowych informacji na temat ludzkości i jej wiedzy.

M13 jest spektakularna podczas obserwacji zarówno dużymi teleskopami rozbijającymi gromadę do samego jądra w gwiezdny pył jak również w niewielkich teleskopach i lornetkach. Widoczna jest wtedy jako „puchata kulka” w otoczeniu szerokiego głębokiego pola kosmosu. Nie sposób nie zachwycić się jej pięknem i ogromem wszechświata. Lubi każde użyte do jej obserwacji powiększenie.

W jądrze gromady znajduja się trzy, połączone ze sobą ciemne pasma nazywane „Śmigłem” lub „Mercedesem”. Widoczne są już w aperturze 8” w dobrych warunkach.

Droga do odnalezienia M13 jest niezwykle prosta. Wystarczy odnaleźć na niebie charakterystyczny czworobok zbudowany z 4 jasnych gwiazd, widocznych gołym okiem. Gromada znajduje się około 1/3 drogi pomiędzy dwiema gwiazdami tworzącymi prawy bok figury. Bez problemu gromada widoczna jest nawet w najmniejszym szukaczu optycznym.

Do obserwacji Wielkiej Gromady w Herkulesie wybraliśmy teleskop systemu Newtona o aperturze 130 mm Teleskop Sky-Watcher BKP 13065 EQ2 130/650 z dodatkowym, wyjątkowym okularem jakim jest Okular Lacerta UWA 16mm, który pozwoli uzyskać szerokie pole widzenia i średnie powiększenie. Celowy zabieg aby spojrzeć na ten obiekt z zupełnie innej perspektywy, aby chłonąć nie tylko sam obraz gromady ale również otaczającej ją przestrzeni.

Życzymy udanych obserwacji!