Miesiąc Maj. Z jednej strony coraz cieplejsze wieczory i wyższa temperatura w nocy zachęcają do obserwacji nieba, z drugiej jednak noce stają się coraz krótsze, a w drugiej połowie miesiąca w naszych szerokościach geograficznych będziemy mogli obserwować białe noce astronomiczne.

Rozpocznie się również sezon na widoczność najwyżej położonych chmur w atmosferze Ziemi, a więc obłoków srebrzystych.

Właśnie ze względu na coraz krótsze noce zdecydowaliśmy się wybrać w tym miesiącu obiekt mgławicowy, który potrzebuje ciemnego nieba aby ukazać się w pełnej krasie. To ostatni moment przed białymi nocami aby cieszyć się z obserwacji obiektów głębokiego nieba.

Obiektem Miesiąca Maj zostaje

Mgławica Sowa, Messier 97

Autor: Fryns, Public Domain

Messier 97 (M97), znana również jako Mgławica Sowa, to słynna mgławica planetarna znajdująca się w konstelacji Wielkiej Niedźwiedzicy. Mgławica leży w odległości 2 030 lat świetlnych od Ziemi i ma magnitudo pozorne 9,9. Zajmuje obszar o rozmiarach pozornych 3,4 na 3,3 minuty łuku, co odpowiada średnicy 1,82 roku świetlnego. Nazwa Mgławica Sowa pochodzi od jej specyficznego wyglądu w większych teleskopach, które ujawniają dwie ciemne plamy przypominające oczy sowy. Wspomniane oczy zostały po raz pierwszy naszkicowane przez Williama Parsonsa w 1848 roku.

M97 jest jedną z bardziej złożonych mgławic planetarnych. Składa się z trzech koncentrycznych powłok/otoczek, przy czym najbardziej zewnętrzna powłoka jest około 20-30% większa od wewnętrznej. Sowi wygląd mgławicy jest wynikiem zatrzymywanie części promieniowania przez materiał, który był wyrzucany przez zapadającą się gwiazdę. Dlatego wewnątrz M97 obserwujemy dwie ciemniejsze plamy — dwoje oczu sowy.

Messier 97, Stellarium

 
Gwiazdozbiór Wielkiej Niedźwiedzicy leży blisko Gwiazdy Polarnej, co oznacza, że Mgławicę Sowa możemy obserwować przez cały rok, nigdy nie zachodzi poniżej linii horyzontu.

Mgławicę Sowa można znaleźć około 2,5 stopnia od gwiazdy Merak (Beta Ursae Majoris). Gwiazda ta wraz z gwiazdą Dubhe tworzy tylną część asteryzmu Wielkiego Wozu. Jednocześnie obie z gwiazd wskazują drogę do Gwiazdy Polarnej. Idąc od Merak, M97 leży nieco ponad 2,5 stopnia w kierunku gwiazdy Phecda (Phad), drugiej gwiazdy w dolnej podstawie Wielkiego Wozu.

Szkic M97, autor Martjin, https://deepskysketch.com/

Mgławicę Sowa można zauważyć w większych lornetkach jak 22x85 i teleskopach rzędu 100-120 mm, ale tylko w dobrych warunkach i pojawia się jako słaba kulka światła. Przypominające sowę oczy można dostrzec w 8-calowych teleskopach systemu Newtona pod bardzo dobrym niebem.

Jak często w przypadku mgławic planetarnych, Sowa jest znacznie jaśniejsza wizualnie (9,9 mag) niż fotograficznie (ok. 12,0 mag), gdyż większość światła emitowana jest w jednej zielonej linii widmowej tlenu. Dlatego też najlepszym filtrem do obserwacji mgławicy jest filtr tlenowy, który podbija kontrast pomiędzy mgławicą a otoczeniem wycinając z tła nieba niepotrzebne światło.

Dla obserwujących ten obiekt czeka również niespodzianka w postaci galaktyki Messier 108 znajdującej się w pobliżu Mgławicy Sowa 🌌.

Galaktyka M108 jest również w zasięgu teleskopów 8” i możemy ją zobaczyć w jednym polu widzenia razem z M97 przy użyciu długoogniskowego okularu. Wspaniała para do obserwacji ale o tym warto przekonać się na własne oczy do czego gorąco zachęcamy.

Jako sprzęt do wybraliśmy bardzo popularny teleskop Teleskop Sky-Watcher Dobson 8" Pyrex Flex Tube 200/1200 . 200 mm apertury pozwoli na obserwacje zarówno mgławicy M97 jak i sąsiadującej galaktyki M108. Do zestawu z teleskopem wybraliśmy mgławicowy Filtr Explore Scientific O-III 12nm 1,25", który doskonale wyeksponuje mgławicę przyciemniając tło nieba.

Życzymy udanych obserwacji.