Astronomiczny obiekt miesiąca Marzec

Marzec, meteorologicznie jest to w Polsce miesiąc wiosenny choć może temperatury wskazują inaczej. Pod koniec miesiąca następuje na półkuli północnej równonoc wiosenna.... a jeśli już o mowa o wiośnie to w astronomii kojarzymy ją z okresem widoczności mnóstwa ciekawych galaktyk. Z tego też powodu, wręcz czujemy się zobligowani do wybrania kolejnej galaktyki na obiekt miesiąca Marzec.

Obiektem Miesiąca Marzec zostaje...

Galaktyka Czarne Oko M64

Messier M64, źródło HST

Galaktyka Czarne Oko (Messier 64 lub NGC 4826) jest stosunkowo odizolowaną galaktyką spiralną odległą o 17 milionów lat świetlnych w gwiazdozbiorze Warkocza Bereniki. Została odkryta przez Edwarda Pigotta w marcu 1779 roku, a niezależnie przez Johanna Elerta Bode w kwietniu tego samego roku, jak również przez Charlesa Messiera w następnym roku. Ciemne pasmo absorbującego pyłu częściowo przed jej jasnym jądrem dało jej przydomki "Czarnego Oka", "Złego Oka" lub galaktyki "Podbite Oko". M64 jest dobrze znana wśród astronomów amatorów ze względu na jej kształt i widoczność pasma pyłu nawet poprzez niewielkie teleskopy.

Środek Messiera 64 składa się z dwóch przeciwnie obracających się dysków, które mają w przybliżeniu równą masę. Ścieranie się dwóch przeciwbieżnych dysków powoduje intensywny wybuch aktywności gwiazdotwórczej w regionie, w którym gazy dysków zderzają się i są sprężane. Wewnętrzny dysk zawiera wybitne pyłowe pasy galaktyki, które tworzą charakterystyczne ciemne pasmo przesłaniające światło gwiazd. Zewnętrzny pierścień z gwiazd tworzy delikatne halo widoczne w teleskopach. Galaktyka ta jest nachylona do obserwatora pod kątem 60°. Jasność wizualna galaktyki ocenia się na 8,52 magnitudo a rozmiary na 10.7 x 5.1 sekundy łuku.

Zrzut ekranu, Stellarium

M64 nie jest obiektem, który jest bardzo łatwy do odnalezienia. Sugerujemy zacząć od gwiazdy α Com (znacznik 1) będącej jasnym składnikiem Warkocza Bereniki. Około 5 stopni na północ od niej znajduje się gwiazda podwójna, 35 Comae Berenices (znacznik 3). Znając pole widzenia naszego szukacza możemy ustawić widok tak aby zarówno gwiazda α Com jak i 35 Comae Berenices znalazły się na krawędziach pola widzenia. Pomocne w orientacji może być małe skupisko gwiazd znajdujące się pomiędzy obiema gwiazdami (znacznik 2). Mając już szukacz na 35 Comae Berenices wystarczy odbić 1 stopień na wschód i jesteśmy na miejscu.

Szkic M64, 8" Newton, autor Michael Vlasov

Messier M64 jest bardzo popularnym obiektem wśród obserwatorów ze względu na piękny, ciemny pas pyłowy. Powyższy szkic przedstawia widok jakiego mogą spodziewać się obserwatorzy korzystający z 8" teleskopów systemu Newtona pod naprawdę ciemnym niebem.

Galaktyka Czarne Oko M64 może być dostrzeżona przez lornetkę 10x50 i jest wdzięcznym obiektem dla małych i średnich teleskopów amatorskich. Wizualnie wykazuje nieregularny kształt o bardzo nierównej jasności i teksturze, ogólnie jest to dość jasny owal z jasnym dużym jądrem. Charakterystyczną cechę Galaktyki Czarnego Oka M64, ciemny wzór pyłowy w pobliżu jądra, można dostrzec teleskopami o aperturze nawet 4 cali, ale zalecamy użycie teleskopów minimum o aperturze 8 cali.

Oczywiście im większa apertura tym wyraźniejszy obraz galaktyki i dostępny pod niebem bardziej zanieczyszczonym sztucznym światłem. Z tego też względu do obserwacji polecamy świetny model Teleskop Sky-Watcher Dobson 10" Flex Tube 254/1200. Teleskop z wystarczającą aperturą do obserwacji galaktyk, w tym tytułowego "podbitego oka". Zwiększona mobilność poprzez zastosowanie systemu składanej tuby optycznej sprzyja wyjazdom z dala od miejskich aglomeracji gdzie teleskop w pełni rozwinie swoje skrzydła. Najlepszy okres do obserwacji w miesiącu Marcu będzie w 3 i 4 tygodniu, wtedy to Księżyc zniknie z nocnego nieba umożliwiając satysfakcjonujące obserwacje Głębokiego Nieba.